ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝ ΦΑΜΠΡ ΣΤΟΝ ΤΕΛΗ ΤΣΕΛΕΠΗ

Kαβάλα 29 Ιανουαρίου 2009

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝ ΦΑΜΠΡ ΣΤΟΝ ΤΕΛΗ ΤΣΕΛΕΠΗ
Μια σημαντική παρέμβαση που επιδιώκει να κάνει η ομάδα Τεχνωρός , είναι να μιλήσει για την τέχνη με όρους σημερινούς και παγκόσμιους, όπως δεν έχει ξαναγίνει από τον τοπικό τύπο.
Αλήθεια τι είναι ο συμπαθέστατος Τέλης Τσελέπης για τους Καβαλιώτες; Ο πατριάρχης όλων των ντόπιων ζωγράφων, ο διασημότερος Καβαλιώτης ζωγράφος εντός και εκτός Καβάλας, καθώς και ένας από τους έλληνες ζωγράφους με την μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα. Τι είναι ο Γιαν Φάμπρ για τους ειδικούς της παγκόσμιας τέχνης; Ο σημαντικώτερος ίσως εκπρόσωπος της παγκόσμιας σύγχρονης εικαστικής σκηνής. Με έργο που κινείται σε εγκαταστάσεις, video, performance, ζωγραφική και άλλα πολλά. Τι κοινό έχουν οι δύο συνάδελφοι "καλλιτέχνες"; Δεν γνωρίζει ο ένας τον άλλον. Και δεν υποψιάζεται κάν ο καθένας , με τι ασχολείται ο άλλος. Παρένθεση. Βεβαίως για να μην αδικούμε την πόλη μας, η ίδια κατάσταση θα ισχύει και στην Σαρλερουά του Βελγίου. Ο ντόπιος καλλιτέχνης Λούκας Κέλενς που απεικονίζει με θαυμαστό τρόπο τα κάλλη της αγαπημένης του πόλης, θα είναι πασίγνωστος σε αντίθεση με τον άγνωστο Γιαν Φάμπρ από την Βελγική Αντβέρπ. Τι αλήθεια συμβαίνει; Υπάρχουν δύο παράλληλοι κόσμοι που μπλέκονται μεταξύ τους και αγνοεί ο ένας τον άλλον; Κλείνει η παρένθεση.
Οι κάτοικοι λοιπόν της πόλης μας γνωρίζουν τον συμπατριώτη τους, γνωρίζουν ότι κάνει τέχνη και όλοι τους μπορούν να δώσουν έναν ορισμό στο τι είναι τέχνη , ποια είναι η χρησιμότητά της και τι τους αρέσει στο έργο του.
Ελάχιστοι, θα ήμουν ευτυχής αν κάνω λάθος, πιστεύω ότι γνωρίζουν τον Γιαν Φάμπρ, αφού δεν έχει και δεν πρόκειται να εκθέσει ποτέ έργα του στην Καβάλα και ούτε τους έχει μιλήσει ποτέ κανείς γι αυτόν. Οι κάτοικοι της πόλης μας έχουν διαβάσει πολλές φορές στον τοπικό τύπο , τους τοπικούς καλλιτέχνες να αφηγούνται πως "…..ζωγραφίζω από μικρός, η τεχνοτροπία μου είναι πρωτότυπη και δεν ανήκει σε κάποιο ρεύμα , η Καβάλα έχει πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες και πολύ αξιόλογη εικαστική κίνηση" και όλοι σχεδόν θα έχουν ξεφυλλίσει ένα λεύκωμα τέχνης και θα μάθουν τα ονόματα των μεγαλύτερων καλλιτεχνών της ιστορίας , ασχέτως του αν μπορούν να ταυτοποιήσουν έστω και μερικούς ζωγράφους με τις εικόνες των έργων τους.
Ταυτόχρονα σε όλο τον κόσμο, θα φύγουν νέοι από την πόλη τους για να σπουδάσουν ζωγραφική σε κάποια σχολή καλών τεχνών , ή θεωρία της τέχνης. Εκεί θα μάθουν για την ύπαρξη καλλιτεχνών σαν τον Γιαν Φάμπρ και άλλοι μεν θα επιστρέψουν εκεί που ήταν, ενώ άλλοι θα συστρατευτούν με ομοιδεάτες τους για να υπερασπιστούν καλλιτέχνες που κάνουν είτε "εστιασμένη έρευνα των ορίων, ετερόδοξων και μεταφυσικών συστημάτων", είτε "συστηματική επεξεργασία της έννοιας του αρχείου ως διαμεσολαβημένης καταγραφής της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας", είτε "ιδιότυπη χρήση του ζωγραφικού μέσου ως αποδόμησης της ιδεολογίας του θεάματος", είτε "διαπραγμάτευση της έννοιας του δημόσιου μνημείου και την οικειοποίηση του αστικού χώρου ".
Θα συσπειρωθούν στην συνέχεια γύρω από ένα ιερατείο "ειδικών περί τέχνης" οι οποίοι γνωρίζουν την μόνη αλήθεια για το ποια είναι μεγάλη τέχνη και θα θεωρητικολογήσουν πάνω σαυτό επικαλούμενοι και άλλους προφήτες. Και φυσικά θα επινοήσουν την "μεταγλώσσα" τους. Χρησιμοποιούν μια ειδική γλώσσα, πράγματι, που δεν καταλαβαίνουν οι αδαείς, οι ανόητοι και δηλώνουν ότι η τέχνη - και ακόμη περισσότερο η μεταγλώσσα της - δεν απευθύνεται άμεσα και δίχως προϋποθέσεις στους πάντες. Δηλαδή μόνο σε λίγους και εκλεκτούς. Αυτό λοιπόν το δόλωμα θα τσιμπήσουν κάποιοι αφελείς και θα σπεύσουν να ενταχθούν στους κύκλους αυτούς , πιστεύοντας ότι γίνονται σημαντικώτεροι άνθρωποι.
Το συνοθύλευμα αυτό - επιμελητές-κριτικοί -ενταγμένοι καλλιτέχνες- art victims- δημιούργησε και λειτουργεί αυτό το παράλληλο σύμπαν στον χώρο της τέχνης. Πιστεύουν ότι νιώθουν αυτό που δεν μπορούν να νιώσουν οι αδαείς, μπορούν να αναγνωρίζουν το καινούργιο , το σημαντικό , το σπουδαίο όσο ακραίο κι αν είναι. Και αρκετοί καλλιτέχνες το εκμεταλλεύονται πλασάροντας οτιδήποτε. Έτσι λοιπόν οι θεωρητικοί της τέχνης γίνονται σημαντικότεροι από τους καλλιτέχνες εφόσον κινούν τα νήματα και οι καλλιτέχνες λειτουργούν σαν μαριονέτες τους προς ίδιον όφελος. Και όταν θα φωνάξει κάποιος , -ο βασιλιάς είναι γυμνός, αυτοί μιλούν χωρίς να λένε τίποτα, θα τον κοιτάξουν υποτιμητικά λέγοντας τι ξέρεις εσύ , γνωρίζεις τον Πανόφσκι, τον Γκόμπριτς, τον Μαλινόφσκι, τον Γκίερτς, κ.λ.π.;;
Αυτοί θα έκαναν οτιδήποτε για να έχουν κοντά τους τον Γιαν Φάμπρ, θα εκστασιαστούν από τις απόψεις του , όταν τους κάνει την τιμή να ασχοληθεί μαζί τους. Και φυσικά δεν τους ενδιαφέρει αν υπάρχουν καλλιτέχνες και με τι ασχολούνται στην μικρή επαρχιακή πόλη που την λένε Καβάλα.
Δεν μπορεί να φανταστεί ο κοινός νούς, η πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης αυτής , τι ορίζουν σαν τέχνη οι ειδικοί, οι θεωρητικοί της τέχνης. Ίσως να είδαν κάποια εικόνα σε περιοδικό ή στην τηλεόραση αλλά το θεώρησαν φάρσα.
Και θα αναρωτηθεί κάποιος , ποιος τους δίνει σημασία αυτούς. Λάθος μέγα. Όλοι αυτοί γράφουν σε εφημερίδες και περιοδικά , ανήκουν σε ιδρύματα τέχνης. Να αναφέρω σύντομα ότι μόνο για την Ελλάδα υπάρχει το ΔΕΣΤΕ του Δάκι Ιωάννου, η Ιριδα Κρητικού, ο Αυγουστίνος Ζενάκος,η Συλλογή Εμφιετζόγλου, τη Δημοτική Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, κ.λ.π. Όλοι αυτοί ψάχνουν για τους καλύτερους εκπροσώπους της τέχνης που παράγεται σήμερα στην Ελλάδα. Και αν τους ξεφεύγει κάποιος για ένα διάστημα, δεν θα τους ξεφεύγει για πάντα. Έτσι λένε. Αν λοιπόν φίλε καλλιτέχνη που ζείς στην Καβάλα δεν ήρθαν σε επαφή μαζί σου ποτέ , είναι επειδή δεν αξίζει αυτό που κάνεις. Αυτοί λοιπόν οργανώνουν εκθέσεις, μπιενάλε, κλπ. Ο τύπος και η τηλεόραση τις διαφημίζει. Συρρέουν τα πλήθη. Αυτοί γράφουν ιστορία. Αυτό συμβαίνει βέβαια σε όλες τις μεγάλες πόλεις του κόσμου. Καθώς επίσης τα "κέντρα" αυτά ανταλλάσουν μεταξύ τους εκθέσεις , καλλιτέχνες ,απόψεις. Προωθούν μια παγκόσμια τέχνη. Είναι κάτι σαν "Διεθνής" της Τέχνης. Έχουμε λοιπόν ένα τεράστιο θέαμα. Και μάλιστα μια τεράστια συσσώρευση θεάματος όπως έλεγε και ο Ντεμπόρ. Το οποίο θέαμα φέρνει χρήμα. Συλλέκτες που δίνουν τεράστια ποσά για να αγοράσουν κάτι που φτιάχτηκε απλώς για να είναι ακριβό. Έτσι το θέλει ο συλλέκτης, έτσι το κάνει ο "καλλιτέχνης". Προσέξτε, δεν είναι ακριβό γιατί έχει κάποια αξία. Ο υπόλοιπος κόσμος το ακούει στις ειδήσεις και αναρωτιέται.
Υπάρχουν λοιπόν αυτά τα δύο χωριστά παράλληλα σύμπαντα. Που το καθένα αγνοεί ή αδιαφορεί για την ύπαρξη του άλλου.
Αυτά σκοπεύει να γεφυρώσει ο Τεχνωρός. Να απομυθοποιήσει τα πράγματα και να τα επαναοριοθετήσει στις σωστές τους διαστάσεις.
Γιατί παρακολουθούμε την δραστηριότητα και στους δύο αυτούς κόσμους. Όμως δεν μας καλύπτει απόλυτα κανένας από τους δύο. Γιατί βρισκόμαστε κάπου στη μέση. Γιατί καταλαβαίνουμε ότι αυτός που αγαπά πραγματικά την τέχνη μένει ανολοκλήρωτος , με πικρή γεύση και από τους δύο αυτούς κόσμους. Και θα προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε ζωτικό χώρο ανάμεσα στους δύο. Ξεκινάμε τοπικά , αλλά μας ενδιαφέρει ο κόσμος όλος.
*Τα ονόματα που αναφέρω είναι φανταστικά, για να μην θεωρηθεί ότι θίγω πρόσωπα και πράγματα.

Διαμαντής Σταγγίδης