Τα τελευταία πενήντα και πλέον χρόνια, η ερώτηση που βασανίζει κάθε καλλιτέχνη αλλά και κάθε φιλότεχνο είναι: "τι είναι τέχνη ;;;;"

Τα κινήματα πρωτοπορίας που εμφανίστηκαν στο διάστημα αυτό, με αρχή το DADA ανδρώθηκαν σιγά σιγά με την υποστήριξη της πλειοψηφίας διανοουμένων, κριτικών , ιστορικών, επιμελητών τέχνης και επιβλήθηκαν εξαφανίζοντας σαν συντηρητική οποιαδήποτε άλλη άποψη.

H "ουρήθρα-κρήνη" που ο Marcel Duchamp επέβαλε σαν έργο τέχνης, άνοιξε νέους δρόμους στην θεώρηση του τι είναι τέχνη. Δημιούργησε το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο η εννοιολογική τέχνη ανυψώθηκε κυρίως με τον Joseph Beuys, οδηγώντας μοιραία στην ανυποληψία την τεχνική, την δεξιοτεχνία, την επιδεξιότητα.

Σταδιακά περιθωριοποιήθηκε η ζωγραφική και επιβλήθηκε το video και οι εγκαταστάσεις , μαζί με τα happenings. Η τέχνη που από την επινόηση της από τον άνθρωπο των σπηλαίων, είχε σαν επιδίωξή της να προσφέρει στον άνθρωπο ομορφιά, άρχισε να κυριαρχείται από το άσχημο , το απαίσιο, το αποκρουστικό.

Αποθεώθηκαν οι νοητικές ακροβασίες, κυριάρχησε η τέχνη που δεν την βλέπεις, δεν την φτιάχνει ο καλλιτέχνης, αλλά σου εξηγούν οι άλλοι, οι κριτικοί, οι ιστορικοί τέχνης, οι επιμελητές εκθέσεων το τι θάπρεπε να βλέπεις και τι θάπρεπε να νιώθεις βλέποντας.

Θεωρώ ότι ανήκω σ΄αυτούς που βλέπουν καλόπιστα και ανεκτικά κάθε προσπάθεια καλλιτέχνη να εκφραστεί. Δεν μπορώ να δεχτώ όμως την επιβολή της τέχνης των ειδικών, μιας τέχνης που δεν αγγίζει τον κόσμο, αναγκάζοντας ακόμη και τους πιο καλόπιστους να αναρωτιούνται αν είναι βλάκες ή ανόητοι που δεν νιώθουν αυτό που θάπρεπε. Αναρωτιέμαι γιατί αυτοί που αγαπούν την ζωγραφική δεν την προστάτευσαν.

Γιατί άραγε θεωρείται εξέλιξη της "πεθαμένης" ζωγραφικής το video, οι εγκαταστάσεις , τα happenings και όχι αντίστοιχα το μεν video παρακλάδι του κινηματογράφου , οι εγκαταστάσεις της αρχιτεκτονικής , τα happenings του θεάτρου. Γιατί άραγε βρέθηκαν τόσο πολλοί πρόθυμοι να θυσιάσουν την ζωγραφική, ενώ δεν τόλμησαν να κάνουν κάτι ανάλογο σε άλλες τέχνες; Σε ποια άλλη τέχνη ο περίγυρος των δημιουργών έχει μεγαλύτερη επιρροή από τους ίδιους τους δημιουργούς; Σε ποια άλλη τέχνη οι δημιουργοί επινοούν μόνο με το μυαλό τους και οι βοηθοί τους κατασκευάζουν τα έργα; Σε ποια άλλη μορφή τέχνης δεν υπάρχει τέχνη για τον πολύ κόσμο, αλλά μόνο "πρωτοπορίες"; Σε ποια άλλη τέχνη η πλειοψηφία του κόσμου έχει στρέψει την πλάτη της αδιάφορα και οι "ειδικοί" μαζεύονται σε "ειδικούς χώρους" βαυκαλίζοντας με επαίνους ο ένας τα αυτιά του άλλου;

Γιατί η σύγχρονη τέχνη και όταν λέμε σύγχρονη τέχνη εννοούμε το κύριο ρεύμα της, το mainstream, δεν ενδιαφέρει αλήθεια κανέναν;

Και εννοούμε φυσικά τα εικαστικά , γιατί και η μουσική και ο κινηματογράφος και το θέατρο έχουν το μεγάλο κοινό τους. Το οποίο δεν διαθέτουν τα εικαστικά. Γιατί λοιπόν οι σύγχρονοι εικαστικοί καλλιτέχνες δεν μπορούν να τραβήξουν το ενδιαφέρον του κοινού. Ανοίξτε οποιοδήποτε περιοδικό, εφημερίδα, τηλεόραση. Κοιτάξτε τι είναι αυτό που προβάλλεται στα εικαστικά. Ποια συνομωσία επέβαλλε αυτή την μονόχνωτη κυριαρχία των κριτικών; Τι συμβαίνει αλήθεια; Οι αλλιώτικοι, oι εκτός "main streem" δημιουργοί είναι αδιάφοροι και δεν ασχολούνται μαζί τους οι κριτικοί και τα μέσα ή τα μέσα και οι κριτικοί ακολουθούν κατευθύνσεις που προβάλλουν μόνο "main streem" σνομπάροντας όλα τα άλλα;; Σκεφτείτε αλήθεια, πιο είναι το ισοδύναμο των Rolling Stones και των U2 στα εικαστικά; Χμ.... μήπως ο Τζεφ Κούνς, ο Μαουρίτσιο Κατελάν ή ο Ντέμιεν Χέρστ; Ποιος νταβατζής της τέχνης τους επιβάλλει; Ο Σαάτσι και Σαάτσι και τα τσιράκια του;

ΓΙΑΤΙ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΟΥ ΤΟΣΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΝΤΡΟΦΕΨΕ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΕΓΙΝΕ ΕΝΑ ΑΠΟΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΠΛΕΟΝ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ; Τις πταίει;;;;;

Nιώθοντας χαμένος λοιπόν, πριν από μερικά χρόνια , αποφάσισα να ακολουθήσω την βασική οδηγία των έμπειρων οδοιπόρων , οι οποίοι συμβουλεύουν ότι μόλις νιώσεις ότι έχεις χαθεί , το σοφώτερο πράγμα που έχεις να κάνεις είναι να πάρεις ανάποδα τα βήματα σου προς τα πίσω, μέχρι να βρεθείς σε γνωστά μέρη. Έτσι λοιπόν άρχισα ένα ταξίδι προς τα πίσω , στις σταθερές αξίες. Στους "grandmasters". Μελέτησα σε βάθος τα έργα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, του Μικελάντζελο Καραβάτζιο, του Πάολο Ουτσέλο, του Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα, κάνοντας μια απόπειρα να αιχμαλωτίσω την "άφατη ουσία" των έργων , των τεράστιων αυτών δημιουργών.

Κυνηγώντας την σύλληψη της πεμπτουσίας της ζωγραφικής.

Σταθμός στην διαδρομή μου αυτή το έργο μου ¨"did Rembrand know Altamira?" Κοιτώντας το , άλλος θεατής θα διαπιστώσει μια απόπειρα να ζωγραφιστεί η νυχτερινή περιπολία του Rembrand πάνω στην επιφάνεια ενός σπηλαίου, άλλος θεατής ένα αφηρημένο πίνακα ζωγραφικής που τα τυχαία χυμένα χρώματα συνέπεσε να σχηματίσουν το κλασσικό αυτό έργο,(όπως στη θεωρία του χάους, ένας χιμπατζής πατώντας τυχαία τα πλήκτρα της γραφομηχανής έχει πιθανότητες να γράψει Σαίξπηρ), άλλος θα έβλεπε μια φθαρμένη σπηλαιογραφία της Αλταμίρας, το θαμπό σύνολο της οποίας, αντίκρυσε ο Rembrand και ζωγράφισε το κλασσικό αυτό έργο του.

Προβληματίστηκα για μήνες. Γιατί αλήθεια είναι μεγάλη ζωγραφική ο πίνακας "νυχτερινή περιπολία του Rembrand";; Σίγουρα όχι γιατί ζωγράφισε όμορφα ένα πλήθος 20-30 ατόμων. Οπωσδήποτε γιατί έχει υπέροχες γραμμές , χρώματα, ανεπανάληπτο φως, όλα σε ακριβείς ποσότητες και τοποθετημένα σοφά στο χώρο.

Αλλά η μαγεία του δεν είναι ούτε οι εκφράσεις των προσώπων ούτε τα πολυποίκιλα υφάσματα. Η μαγεία του είναι κάτι πίσω από αυτά. Αυτό που δεν λέγεται. ΤΟ ΑΦΑΤΟ. Το μεταίχμιο ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη όπως έχει ειπωθεί.

Από τότε όποτε ζωγραφίζω αισθάνομαι σαν αλχημιστής. Ίσως να μπορέσω κάποια στιγμή να αποδώσω αυτό το ΑΦΑΤΟ.

Καβάλα Μάιος 2006

Διαμαντής